Japon Mitleri: “10 Kami ve Efsaneleri”

Kami, Japon Şinto inancında ruhlara, tanrılara ve diğer tüm kutsal varlıklara verilen isimdir. Hayvan ruhları, mitolojik varklıklar, hatta Budizm’in tanrıları bile  Kami sayılabilir.Bunun sebebi  iki inanışın da bu topraklarda yaşamış olması diyebiliriz. Peki nedir bu dinlerin kökeni?

Şintoizm Japon kökenli bir inanış olup temeli  doğadaki  her olayın ve nesnenin birer ruhu olduğu inancına (animizm)dayanır.

Budizm ise Hindistan kökenli olup zamanla Doğu Asya’ya yayılmıştır. Asuka Dönemi’nde Prens Shōtoku Taishi’nin Buddah öğretilerine olan ilgisiyle Japonya’da kök salmaya başlar.

Hâlihazırda  Şintoizm ve  Budizm’in harmanlanmasıyla ortaya çıkan 8 milyon kami olduğu söylenmektedir.

1)Jizo

Jizo kayıp çocuk ruhlarının koruyucusu olan kamidir. İnanca göre, ebeveynlerinden önce ölen çocuklar dünya üzerinde yeteri kadar yaşayamadıkları için öteki dünyaya geçit olan  Sanzu Nehri’ni tek balarına geçemezler. Jizo, çocukları cübbesinin içine saklayarak nehri geçmelerini sağlar.

Tapınaklarda çok sayıda görülen bu minik Jizo heykellerinden ülke genelinde 1 milyondan fazla bulunmaktadır.Çocuklarını kaybeden aileler öteki dünyada çocuklarına ulaşması amacıyla bu heykellerin önüne oyuncak bırakırlar.

2)Raijin ve Fujin

Şintoizm kökeni olan animizm inancında bahsettiğim üzere, doğa olaylarının birer ruhu vardır.

Raijin yıldırım ve fırtına kamisidir;  elinde tuttuğu çekiç ve çevresini saran davullarla tasvir edilir. Fujin ise çantasıyla rüzgâr taşıyan kamisidir. Genelde aynı anda ortaya çıkan bu iki kami yüzyıllar boyunca yarattıkları tayfun ve fırtınalarlainsanlara korku salmıştır. Hatta aileler fırtınalı günlerde çocuklarına göbek deliklerini kapatmalarını, aksi takdirde Raijin’in karınlarını yiyeceğini söyler. Yarattığı korku nedeniyle saygı duyulan bu iki kaminin heykeli tapınakları koruması için tapınak girişlerinin iki yanına yerleştirilir.

3)Agyo ve Ungyo

Tapınak girişlerinde bulunan bir diğer kami ikilisi ise Agyo ve Ungyo’dur. Buddah’nın koruyuculuğunu yapan bu ikili ‘Nioh’ olarak da bilinir.

Agyo kenetlediği çenesi ve sıkılı yumruğuyla kavradığı silahıyla şiddeti sembolize eder.

Gücü sembolize eden Ungyo figürü ise daha farklıdır;ağzı her zaman kapalıdır ve güven işareti vermek istercesine ellerini karşıya uzatarak boş avuçlarını gösterir.

4)Inari

Inari Japonya’da önemli sayılan pirinç, doğurganlık, sake, dünyevi başarılar gibi birçok şeyin tanrıçasıdır. Haberci olarak dünyaya tilkilerini gönderir. Bu sebepten olsa gerek tilki Japon mitolojisinde önemli bir figürdür ve tapınaklarda özel bir yere sahiptir. Ayrıca hasat zamanlarında dünyaya indiğine inanılır ve bu olay Japonya’da festival olarak kutlanmaktadır.

5)Kannon

Budizm’in merhamet tanrıçasıdır. Kendisi bir  Bodhisatavva’dır; yani herkesin kendisi gibi aydınlanarak Buddah mertebesine ulaşmasını bekler. Birçok Japon tapınağı  Kannon’a adanmıştır. Ayrıca Edo döneminde başlayan ve yaygınlaşan Hıristiyanlığın sembollerinden biri haline gelmiştir.  17. yüzyılda Hıristiyanlığın yasaklanmasıyla birlikte Hıristiyan Japonlar gizlice ibadetlerine devam ederler. Meryemana, İsa, haç  gibi figürleri barındıran bu Kannon heykellerinin örnekleri günümüzde de görülebilir.

6)Benzaiten (Benten)

7 şanslı tanrıdan biri olan Benzaiten akış hâlinde olan her şeyin (su, kelimeler, müzik,edebiyat…) tanrıçasıdır. Kadınsallık ve aşkla da bağdaştırılır. Enoshima Adası’nı yarattığına inanılır ve bu adadaki tapınaklar Benzaiten’e adanmıştır. Aşkla bağdaştırılmasından dolayı çiftler bu tapınaklara gelerek pembe ema (tahta dilek tılsımları) asar veya aşk çanını çalarlar.

7)Yebisu

Bir diğer Şanslı tanrımız ise Yebisu.Noragami’yi takip etmiş olanınız varsa (bkz:ben :P) bu isim size tanıdık gelecektir. Ebisu adıyla da bilinen bu Kami kemikleri olmadan, hayatta kalma mücadelesi vererek dünyaya gelir. Henüz 2  yaşındayken bir botla denize sürülür. Yıllar sonra hayta kalmayı başarmış ve büyümüş bir şekilde Kami olarak geri döner.

Ebisu balıkçıların, şansın tanrısı ve çocuk sağlığının koruyucusudur. Zorluklarla geçen hayatına rağmen keyifli bir tanrı olarak betimlenir. Günümüzde ise figürü Japon biralarının kutularını süslemektedir.

8)Amaterasu

En önemli Şinto tanrılarından biri olarak kabul edilen Amaterasu evrenin ve güneşin Kamisidir. İkinci Dünya Savaşı sırasında Şintoizm yönetimin bir parçası kabul edilir ve imparatorun direk olarak Amaterasu’nun soyundan geldiğine inalırdı. Ancak İkinci Dünya Savaşı’nda imparator Hirihito’nun radyoda verdiği demeçle bu inanış tarihe gömülmüş, hatta Şintoizm’e olan bakış açısı kökten değişmiştir.

9)Shitenno

Budizm’e ait bir diğer Kami ise gaddar bir tapınak koruycusu olan Shitenno’dur. Shitenno, dört kutsal kralın (Tamonoten, Komokuten Jikokuten, Zochoten )  genel adıdır. Sırayla  Kuzey –Güney,  Doğu- Batı koruyucuları  olan bu ruhlar 4 mevsimi ve elementi  temsil ederler.

10) İzanami ve İzanagi

Gelelim her şeyin başlangıç noktası olan tanrılara. İzanami ve İzanagi Japon yaratılış destanının tanrılarıdır. Efsaneye göre İzanami ve İzanagi kardeşlere yüzen bir ülke yaratma görevi verilir. İzanagi mızrağı suya daldırır ve ucundan damlayan su ile bir ada oluşur. Daha sonra köprü aracılığıyla dünyaya inen bu kardeşler rivayete göre evlenerek diğer adaları  ve tanrıları yaratırlar.